Έρχεται το AI και μας παίρνει τις δουλειές - Τι λέει το MIT για την «τεχνολογική ανεργία»

Ήταν το 1938 όταν η ανεργία στις ΗΠΑ ήταν 20% και όλοι ανησυχούσαν για τις δουλειές. Το 1930 ο επιφανής Βρετανός οικονομολόγος Τζον Μάιναρντ Κέινς είχε προειδοποιήσει πως θα μας επηρεάσει μια νέα ασθένεια που θα ονομάζεται “τεχνολογική ανεργία”.

Νέα μηχανήματα μεταμόρφωναν τα εργοστάσια και τις φάρμες. Σιγά - σιγά εξέλιπε η ανάγκη ακόμα και για τις τηλεφωνήτριες, που τότε ήταν από τα δημοφιλέστερα επαγγέλματα για τις νεαρές Αμερικανίδες.

«Το φάντασμα της τεχνολογικής ανεργίας»

Ο πρόεδρος του ΜΙΤ από το 1930 έως το 1948, Καρλ Κόμπτον, έγραφε τότε για το «Φάντασμα της Τεχνολογικής Ανεργίας» και εξέφραζε το εξής ερώτημα: «Είναι οι μηχανές τα τζίνι που θα υπηρετήσουν κάθε ανάγκη και επιθυμία του ανθρώπου ή είναι οι Φρανκεσνστάιν που θα καταστρέψουν τους ανθρώπους που τα δημιούργησαν;»

Τότε στο άρθρο του ο Κόμπτον κατέληγε στο συμπέρασμα πως «η τεχνολογική ανεργία είναι ένας μύθος, αφού η ίδια η τεχνολογία δημιούργησε τόσες πολλές νέες βιομηχανίες, μείωσε το κόστος παραγωγής ώστε οι τιμές να είναι προσιτές για τις μεγάλες λαϊκές μάζες». Υπογράμμιζε ωστόσο πως οι νέες τεχνολογίες αποτελούν πρόβλημα για έναν μύλο που θα έπρεπε να κλείσει σε κάποια μικρή πόλη

Αυτό το κείμενό του και το ερώτημα που έθεσε παραμένει επίκαιρο ειδικά σήμερα που αυξάνεται ο φόβος για την επιρροή της τεχνητής νοημοσύνης. Η ανάπτυξη των ρομπότ, τα οχήματα χωρίς οδηγό οδηγούν εκ νέου αρκετούς στην ανησυχία πως οι προηγμένες τεχνολογίες θα αντικαταστήσουν τους εργάτες και θα μειώσεων τη συνολική ζήτηση εργασίας Μάλιστα στη Silicon Valley είναι αρκετοί εκείνοι που εκτιμούν πως θα βρεθούν άνεργοι όταν στο μέλλον όλα θα μπορούν να γίνουν από το ΑΙ.

Στις μέρες μας, ο πανικός υπάρχει γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και τις προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες, όπως για τις ανάλογες εξελίξεις τη δεκαετία του ‘30, τις αρχές της δεκαετίας του ‘60, αλλά και το 2010, όπου η ανεργία είχε φτάσει σε υψηλά επίπεδα όσο η οικονομία προσπαθούσε να ανακάμψει από την οικονομική κρίση 2007 - 2009. Ήταν επίσης η ίδια εποχή των νέων τεχνολογιών. Τα smartphones βρέθηκαν ξαφνικά παντού, τα social media απογειώθηκαν και το AI μπήκε στη ζωή μας. Μπορεί αυτή η πρόοδος να σχετίζεται με την ασθενική ζήτηση εργασίας ; Μπορεί να προμηνύουν ένα μέλλον της ανεργίας ;

Το MIT όπως τότε έτσι και τώρα έρχεται να προσπαθήσει να δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Οι οικονομολόγοι Erik Brynjolfsson και Andrew McAfee ανέφεραν πως η τεχνολογική αλλαγή εξαφάνιζε τις δουλειές ταχύτερα από ό,τι τις δημιουργούσε, ενώ οι προηγμένες τεχνολογίες οδηγούν στην απώλεια θέσεων εργασίας σε ένα ευρύ φάσμα της οικονομίας, αυξάνοντας την τεχνολογική ανεργία.

Είναι δύσκολο να εντοπίσεις μια και μόνη αιτία για κάτι τόσο περίπλοκο όπως η συνολική ανεργία, καθώς θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα της ασθενούς οικονομικής ανάπτυξης. Αλλά ήταν ολοένα και πιο προφανές, τόσο στα στατιστικά όσο και στις καθημερινές παρατηρήσεις, ότι οι νέες τεχνολογίες αλλάζουν τους τύπους εργασίας που βρίσκονται σε ζήτηση.

Για παράδειγμα τα εργοστασιακά ρομπότ «σκότωσαν» πολλές καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, ενώ τώρα το AI μπαίνει και σε δουλείες γραφείου ακόμα και στην οδήγηση φορτηγών αυτοκινήτων.

Η προειδοποίηση Ομπάμα και ο Έλον Μάσκ

Στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του τον Ιανουάριο του 2917 ο Μπαράκ Ομπάμα είχε μιλήσει για τον αδυσώπητο ρυθμό της αυτοματοποίησης, που έκανε πολλές δουλειές της μεσαίας τάξης να θεωρούνται ξεπερασμένες. Από εκείνη τη στιγμή ήταν ξεκάθαρο πως το άρθρο του Κόμπτον και η αισιοδοξία του θα έπρεπε να αναθεωρηθούν. Η τεχνολογική πρόοδος δεν εξελισσόταν για να οδηγήσει σε μια αύξηση των θέσεων εργασίας και ο πόνος που προκαλούσε (εξαιτίας της ανεργίας) δεν περιοριζόταν σε συγκεκριμένες περιοχές και βιομηχανίες.

Ο Έλον Μασκ σε μια συνέντευξη μαζί με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ρίσι Σούνακ, δήλωσε πως θα έρθει μια εποχή που δεν θα χρειάζεται καμία δουλειά χάρη στο AI «μαγικά τζίνι θα κάνουν οτιδήποτε θέλουμε». Ο ίδιος πρόσθεσε οτι το αποτέλεσμα θα είναι «να μην έχουμε παγκοσμίως ένα βασικό εισόδημα, αλλά θα έχουμε ένα παγκόσμιο υψηλό εισόδημα».

Το ΜΙΤ αναφέρει πως ενδεχομένως να μην αποδειχθεί η ουτοπική πρόβλεψη του Μασκ αφού ούτε ο ίδιος έδωσε κάποιο χρονοδιάγραμμα, ωστόσο θέτει το ερώτημα για το πως μπορείς να αντιμετωπίσεις την μαγική ισχύ ενός τζίνι.

Οι ανακαλύψεις στον τομέα του ΑΙ, όπως το ChatGPT και άλλων μοντέλων θα μεταμορφώσουν την οικονομία και την αγορά εργασίας. Ωστόσο δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι οδηγούμαστε σε ένα άνεργο μέλλον.

Goldman Sachs: Σε μερικό κίνδυνο το 66% των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ

Η Goldman Sachs υπολογίζει πως σχεδόν το 66% των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ εκτίθενται σε κάποιον βαθμό σε κίνδυνο λόγω του AI. Ωστόσο αυτό το συμπέρασμα επίσης μεταφράζεται εν πολλοίς λανθασμένα καθώς ο ίδιος οίκος αναφέρει πως από το 66% των εργαζομένων για τους περισσότερους το ΑΙ δεν θα αποτελέσει τελικά εχθρό αλλά μέρος της καθημερινότητας.

Ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα έχει να κάνει με το πόσες δουλειές θα δημιουργηθούν από το ΑΙ ακόμα κι αν κάποια από τις ήδη υπάρχουσες εξαφανιστεί. Αν και είναι δύσκολο να υπολογιστεί κάτι τέτοιο, το MIT θυμίζει πως ο συνεργάτης του David Autor και οι συνεργάτες του είχαν υπολογίζει πως το 2018 το 60% των θέσεων εργασίας είχε να κάνει με δουλειές που δεν υφίσταντο πριν το 1940.

Μια αιτία που οι καινοτομίες έχουν δημιουργήσει τόσες νέες θέσεις εργασίας είναι το γεγονός της αύξησης της παραγωγικότητας των εργατών αυξάνοντας τις δυνατότητές τους και επεκτείνοντας την ενασχόλησή τους σε νέα πεδία. Στα κακά νέα ωστόσο συμπεριλαμβάνεται το γεγονός πως η αυτοματοποίηση καταργεί απλές θέσεις εργασίας.

Το ΜΙΤ θέτει επί τάπητος το θέμα εάν χρησιμοποιούμε τελικά την τεχνολογία για να κόψουμε θέσεις εργασίας ή εάν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να αυξήσουμε τις ικανότητας και τις δυνατότητες των εργαζομένων οδηγώντας σε οικονομική ανάπτυξη και νέες δουλειές.

Το άρθρο του ΜΙΤ καταλήγει με το εξής συμπέρασμα: «Τη στιγμή που οι εταιρείες ΑΙ κερδίζουν απίστευτη εξουσία και πλούτο, χρειάζεται να αναλάβουν και μεγαλύτερη ευθύνη για το πως η τεχνολογία επηρεάζει τους εργάτες....Πρέπει εμείς να επιλέξουμε πως το ΑΙ θα επηρεάσει τις εργασίες του μέλλοντος».