Η Guardian αναλύει λέξη προς λέξη τη συμφωνία για την κλιματική κρίση
Από την ώρα που ανακοινώθηκε η συμφωνία – κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή – στο Ντουμπάι για την κλιματική κρίση, γράφτηκαν χιλιάδες λέξεις, πολλές εκ των οποίων αμφισβητούν την αξία της συμφωνίας, κυρίως υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για μία καθυστερημένη αντίδραση.
Οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας Guardian επιχείρησαν να αναλύσουν τα επίμαχα σημεία της ανακοίνωσης των 21 σελίδων και 11.000 λέξεων.
Η απόφαση χαρακτηρίστηκε από κάποιους ηγέτες ως «ιστορική», καθώς ήταν η πρώτη φορά που καταγράφηκε η έκκληση για «σταδιακή μετάβαση» από τα ορυκτά καύσιμα. Ενώ άλλοι τη χαρακτήρισαν «αδύναμη και αναποτελεσματική» τονίζοντας ότι περιέχει μια «άπειρα παραθυράκια» για τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.
Στο κείμενο της συμφωνίας καταγράφεται ξεκάθαρα:
«Ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου [σε σχέση με τα επίπεδα πριν τη βιομηχανική επανάσταση] χωρίς ή με ελάχιστη υπέρβαση απαιτεί βαθιές, γρήγορες και συνεχείς μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 43% έως το 2030 και 60% έως το 2035 σε σχέση με το επίπεδο του 2019 και να φτάσουμε σε μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050. [Οι χώρες] αναγνωρίζουν την ανάγκη για βαθιά, ταχεία και διαρκή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σύμφωνα για να επιτευχθεί ο στόχος του 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι οι εκπομπές άνθρακα αυτή τη στιγμή αυξάνονται αντί να μειώνονται. Οπότε η παρότρυνση για ανάληψη δράση είναι κρίσιμης σημασίας. Το προηγούμενο προσχέδιο ανέφερε μέτρα που οι χώρες «θα μπορούσαν» να πάρουν. Η τελική συμφωνία είναι λίγο πιο ισχυρή και «καλεί» τις χώρες να κάνουν τα εξής:
Να τριπλασιάσουν τις δυνατότητες παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως και να διπλασιάσουν τον παγκόσμιο μέσο ετήσιο ρυθμό βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030.
Αυτό, λέει η Guardian, είναι θετικό, όμως εξ αιτίας των αντιρρήσεων της Κίνας και της Ινδίας, η συμφωνία δεν προβλέπει στόχους, υπονομεύοντας τους ουσιαστικά.
«Επιτάχυνση των προσπαθειών για τη σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα». Αυτή η διατύπωση δεν είναι πιο ισχυρή από την αντίστοιχη της COP26 το 2021, καθώς η ενέργεια από άνθρακα πρέπει να εξαλειφθεί ταχύτατα.
«Η μετάβαση προς την εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων να γίνει με σωστό, τακτικό και δίκαιο τρόπο, επιταχύνοντας τις δράσεις κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης δεκαετίας, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών έως το 2050, όπως ζητούν οι επιστήμονες».
Όσο απίστευτο και αν ακούγεται η παραπάνω διατύπωση μπαίνει για πρώτη φορά σε συμπεράσματα Συνόδου για την κλιματική κρίση τα τελευταία 30 χρόνια που διεξάγονται οι σχετικές διαπραγματεύσεις.
Όμως η «μετάβαση προς την εξάλειψη» είναι πιο αδύναμη διατύπωση από την «εξάλειψη». Και αυτή την εξάλειψη ζητούσαν 130 χώρες, όμως συνάντησαν μεγάλη αντίσταση. Βέβαια, στην πραγματικότητα, πολλές πηγές ορυκτών καυσίμων αρχίσουν να εξαλείφονται.
«Άπειρα παραθυράκια»
Σύμφωνα με ειδικούς, οι χώρες που διαθέτουν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου έχουν τη δυνατότητα, βάσει της συμφωνίας, να καθυστερήσουν την εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων, με βάση μία σειρά από «παραθυράκια» που υπάρχουν στη συμφωνία.
Η επιδότηση των ορυκτών καυσίμων που ευθύνονται την παγκόσμια υπερθέρμανση είναι σαν να ρίχνει κανείς βενζίνη στη φωτιά: ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιστοιχούν σε εισόδημα 7 τρισ. δολαρίων ετησίως – δηλαδή 13 εκατομμύρια δολάρια το λεπτό…
Η εξάλειψη των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων είναι η πρώτη φορά που περιλαμβάνεται σε συμπεράσματα Συνόδου για το κλίμα.
Ένα άλλο κρίσιμο σημείο στη συμφωνία είναι η έκφραση «μεταβατικά καύσιμα» - που ουσιαστικά αναφέρεται στο ορυκτό αέριο. Και αναγνωρίζει ότι τα «μεταβατικά καύσιμα» μπορούν να παίξουν ρόλο και να διευκολύνουν την ενεργειακή μετάβαση διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ενεργειακή ασφάλεια.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Ουσιαστικά νομιμοποιεί το φυσικό αέριο θεωρώντας ότι μολύνει λιγότερο από τον άνθρακα, παρότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) μπορεί να είναι χειρότερο από τον άνθρακα και τις διαρροές μεθανίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου και σκοπεύουν να επεκταθούν σημαντικό στον τομέα του LNG.
Και, βέβαια, η COP28 δε δίνει καμία απάντηση σε ένα άλλο πολύ κρίσιμο ερώτημα: Ποιος θα πληρώσει την πανάκριβη μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας, ειδικά στις φτωχές χώρες, οι οποίες πλήττονται δυσανάλογα από την κλιματική κρίση σε σχέση με τις ανεπτυγμένες, που ευθύνονται, κατά κύριο, λόγο για την μόλυνση.
