Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την «ύπουλη» νόσο
Κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης, που έχει ως στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη νόσο και τις επιπτώσεις της, με την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε ειδικούς και μη ειδικούς.
Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Εταιρεία Θρόμβωσης και Αιμόστασης (ISTH).
Τι είναι η θρόμβωση;
Ως θρόμβωση ορίζεται ο σχηματισμός ενός θρόμβου μέσα σε ένα αιμοφόρο αγγείο, που εμποδίζει τη ροή του αίματος μέσω του κυκλοφορικού συστήματος.
Μετά από τον τραυματισμό ενός αγγείου ( φλέβα ή αρτηρία), ο οργανισμός μας χρησιμοποιεί τα αιμοπετάλια και το ινώδες για να σχηματίσει έναν θρόμβο και να αποτρέψει την απώλεια αίματος.
Ακόμη και όταν ένα αιμοφόρο δεν έχει τραυματιστεί, μπορεί να σχηματιστούν θρόμβοι αίματος στο σώμα σε ορισμένες συνθήκες υπερπηκτικότητας (εγκυμοσύνη, καρκίνος).
Η φλεβική θρόμβωση οδηγεί σε θρόμβο αίματος στο προσβεβλημένο αγγείο.
Η αρτηριακή θρόμβωση (και, σπάνια, σοβαρή φλεβική θρόμβωση) επηρεάζει την παροχή αίματος και οδηγεί σε βλάβη του ιστού που αρδεύεται από αυτήν την αρτηρία (οδηγώντας σε ισχαιμία και νέκρωση).
Ένα κομμάτι είτε ενός αρτηριακού ή ενός φλεβικού θρόμβου μπορεί να αποσπαστεί από τη θέση του αρχικού σχηματισμού του, να ταξιδέψει μέσω της κυκλοφορίας και να εγκατασταθεί κάπου αλλού (π.χ. πνεύμονες) ως εμβολή. Αυτός ο τύπος εμβολής είναι γνωστός ως θρομβοεμβολή.
Ποιους αφορά- Ποιοι παράγοντες συντελούν στην εμφάνιση της
Η φλεβική θρόμβωση, συμπεριλαμβανομένης της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) και της πνευμονικής εμβολής (PE), εμφανίζεται με ετήσια επίπτωση περίπου 1 ανά 1.000 ενήλικες.
Τα ποσοστά αυξάνονται μετά την ηλικία περίπου των 45 ετών και είναι ελαφρώς υψηλότερα στους άνδρες από τις γυναίκες.
Τα σημάδια «αφύπνισης»
Πρήξιμο στο πόδι ή το χέρι
Το πρήξιμο στο πόδι δημιουργείται συνήθως κάτω από το γόνατο. Αυτό συμβαίνει επειδή ο θρόμβος που έχει σχηματιστεί στη φλέβα δεν επιτρέπει στο αίμα να επιστρέψει στην καρδιά και η πίεση προκαλεί την εξάπλωση του υγρού στους ιστούς του ποδιού.
Το πόδι ή το χέρι είναι κόκκινο και θερμό
Το πρόβλημα στην επιστροφή του αίματος από το πόδι στην καρδιά αυξάνει την πίεση στη φλέβα, πιέζοντας τα υγρά στους άλλους ιστούς και προκαλώντας φλεγμονή, θερμότητα και ερυθρότητα. Συνήθως είναι όλο το πόδι κόκκινο, να θυμάστε όμως ότι μπορεί να υπάρχει θρόμβος χωρίς ερυθρότητα ή πρήξιμο.
Ταχυκαρδία και λαχάνιασμα
Η ταχυκαρδία είναι το πιο κοινό και συχνά το μοναδικό σύμπτωμα μιας πνευμονικής εμβολής, όταν δηλαδή ο θρόμβος έχει φτάσει στους πνεύμονες. Οι ειδικοί το περιγράφουν σαν το λαχάνιασμα που νιώθει κάποιος όταν έχει κάνει άσκηση. Επειδή ο θρόμβος δεν επιτρέπει στους πνεύμονες να λειτουργήσουν φυσιολογικά, η καρδιά χτυπάει πιο δυνατά για να μεταφέρει περισσότερο οξυγόνο στο σώμα. Αν οι σφυγμοί σας είναι πάνω από 100 το λεπτό, ενώ το φυσιολογικό είναι γύρω στους 60, υπάρχει πρόβλημα.
Πόνος στο ένα πόδι ή το ένα χέρι
Η δυσάρεστη πίεση στα πόδια είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα θρόμβωσης λόγω της φλεγμονής. Συνήθως δεν είναι έντονη και γίνεται περισσότερο αισθητή όταν περπατάτε. Ο πόνος χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου, εκτός και αν ο θρόμβος διαλυθεί μόνος του. Η κατάσταση ξεκινάει σαν μικρή κράμπα με πόνο και γίνεται πιο έντονη, καθώς ο θρόμβος μεγαλώνει.
Αισθάνεστε σαν να παθαίνετε κρίση πανικού
Εκτός από ζαλάδα και σύγχυση είναι πιθανό να αισθάνεστε σαν να παθαίνετε κρίση πανικού. Η κατάσταση είναι πιο συνηθισμένη στις γυναίκες κάτω των 40 και συχνά οδηγεί σε λάθος διάγνωση, γι’ αυτό πρέπει να περιγράψετε με ακρίβεια τα συμπτώματα στον γιατρό σας.
Οξύς πόνος στο στήθος
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να νιώσετε ξαφνικά οξύ πόνο στο στήθος, ο οποίος επιδεινώνεται όταν παίρνετε βαθιές αναπνοές ή βήχετε.
Αιμόπτυση
Ένας θρόμβος μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες, προκαλώντας αιμόπτυση. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και στην πνευμονία, στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, πρόκειται για πνευμονική εμβολή.
Πρόληψη και θεραπεία
- Αποφυγή της πολύωρης ακινησίας: Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των ταξιδιών συνιστάται να γίνονται μικρά διαλείμματα ώστε να υπάρχει δυνατότητα για μερικά λεπτά περπάτημα.
- Σωματική δραστηριότητα: Η κίνηση μέσα στην ημέρα, όποτε και για όσο είναι δυνατό, είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα για άτομα που έχουν κάνει χειρουργική επέμβαση ή παραμένουν κλινήρη για άλλους λόγους.
- Επαρκής ενυδάτωση: Η αφυδάτωση του οργανισμού συμβάλλει στον σχηματισμό θρόμβων.
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Η απώλεια βάρους για τα άτομα που ξεπερνούν τον φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος, η διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και η τακτική γυμναστική συντελούν σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Σε ότι αφορά τη θεραπεία της θρόμβωσης, όταν αυτή διαγνωστεί, περιλαμβάνει αντιπηκτικά που χορηγούνται παρεντερικά όπως η ηπαρίνη και οι χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνες, αντιπηκτικά που χορηγούνται από του στόματος όπως τα κουμαρινικά, η νταμπιγκατράνη, η ριβαροξαμπάνη, η απιξαμπάηνη, η ασπιρίνη και η κλοπιδογρέλη.
